KOYO BERZ
NUSTEY KOYE BERZ  
  Pela Ver
  Alaqadareniye
  Deftere Meymanan
  VEYNDAYENI
  TESÌRÊ ZIWANÌ
  ROŞANÊ KORMIŞKANÍ
  RESNA NA ROJI
  QEÇEKÊ (DOMANÊ) DELALÌ
ROŞANÊ KORMIŞKANÍ

Heta ewro zaf çi KORMIÞKANÍ ser niyameyo nuþtený, ka Kormýþkan çýçiyo, çýçi niyo. Demê do wýniyo yeno ký, Roþanê Kormýþkaniyo keno vira þýro u wertera werzo. Kormýþkan roþanê Zazayano en gýrd u gýrso. Kormýþkan Zazayan-Dýmýliyan miyan dý rojêda newe, þêný, roþnayi u rojêda býmbareký yena qebulkerdený u sýnasnayený. Roþanê Kormýþkani jew rozý niya, hefteyêno. Hefteyo peyniyênê mengda Awdarý (adarý) çarþeme ra heta çarþeme hefteyê rameno. (Ma mengda Awdari rê vanê menga Kormýþkani zi). Dý ê hefti mýyan dý çarþemeyo en bahdoyên dý, roja paka akerdê dý, ayam weþý dý, þarê Zaza-Dýmýliyan çýnay xo yê newi, pak u weþi dano xora, werdena xo gêno u þýno mesire (piknik). (Tabi veror heme þamiyê terwendey výrazenê, hazýreya xo vinenê u a rojý dý gênê þýnê gemý). Heme piya gema, deyan u gewan sero, dýk u bostanan kýþta, erd u baxçan miyan dý, si u keran sero, duz u meydanan dý bý kêf u þêneya, kay u þahiyana, deyr u muzigana Kormýþkanê xo býmbarek kenê.
Heme dewlemend, axa, beg, mir u sýnasnamey Zazayan keyandê xo dý qandê býmbarek kerdena Kormýþkani þamiyê terwendeyê tamýnê weþi výrazenê u gênê benê gema, meydanandê Kormýþkani dý danê dost, merdým u kesandê neçaran u bý inana piya nanê xo wenê. Dý roþandê Kormýþkani dý Beg, Mir, Axa u keyey dewlemendi, qeçkanê keyandê neçaran, bêkes u sêqüran kenê mýrd u çýnayao newe herinenê u danê pýra. Kesê dewletli dý o roþandý destê xo hetê neçarana derg kenê, destê inan tepþenê u inan rê yarmetey kenê. Taydê cý zi yarmeteya dost , dewýj, merdým u sýnasnayandê xo kenê. Pizanê inan kenê mýrd u serê inan kenê newe. Qandê nê sedeman Kormýþkan rojêda roþnayi, a dest tepýþtený u yarmetey, rojêda xeyr u bereketi, a þênayey u kêfweþey yena qebul kerdený u sýnasnayený. Qedýr u qimet, gýraney u vayeya ê roþani zahf gýrda. Vayeya cý kýþta yarmetey pêdayený u pêheskerdený ra nina herinayený u bazarkerdený. Qedýr u qimetê cý nino hesab kerdený.
Wexto ký þarê ma Zazayan dý a rojý dý výjêno mesire, meydanandê Kormýþkani, cayandê en berzan, ko u keran sero adýr wekeno, çorþmey adýri þýno yeno, xo adýri sera çekeno u kay keno. Babet babet muzik yeno cýnayený, deyri (dêri, kelami, lawýki) yenê vatený, govendi yenê gýrêdayený u babet babet kay benê u yenê kaykerdený. Cýni u keyney bolê cý panceyê (þýlwalê, donê) ký qümaþdo sur ra yan zi xetê surýni tey estê danê xora. Çalme, sêm, murey u altunanê (zêranê) xo yê býqimetýnan kenê xo ya u xo zey veyvekana, zey horiyana xemýlnenê. Bý no hesaba výjênê þênayey u þahiyandê býmbarek kerdenda roþandê Kormýþkani. Camêrd u xortê cý zi zey inan çýnayê xo yê weþ u newi danê danê xora u xo xemýlnenê kenê zey waþtana (zamana). Bolê camêrdandê cý yê býemýran pýrêno sýpeyo xaþêlýn danê xora. Herunda þewqa dý, kýlawê wertey cý sur nanê xo ser. Her kýþtêda ê çýnadê inanê sýpi dý þeritê do sur esto.Werteyê kýlawandê inan en tayn hendê nuþteyê rengda surý ra výrazýyayo. Rengna zey þeritiya ê nuþteyê suri gêna xo miyan u ey xemýlnena. Bahdê a rengý fýna þeritêdo sur yeno býndê ê þeritê zewna rengýni býn. Bahdê ê surdê dýdýný fýna rengna ra þeritna yeno býn. Bý no hesaba þeritê sur, jew zewbi rengan ra yenê yenê pê býn. Yanê jew sur, jew rengna, jew sur jew rengna. Bý na xemýlnayena wertey cý sur u þeritê suri tey esteyana kýlawê cý výrazênê u neyênê cý ser. Hirê þeriti rengandê binan ra u her mabêndê ê rengan dý þeritê do sur cay xo gêno u kýlawý bý no hesaba yena meydan. Ma bý no hesaba býdê izah kerdený nuþteyo sur werte dý u hirê þeritê suri zi çorþmedê kýlawa a kýlawý xemýlnenê. Nuþteyo suro ký wertedê kýlawý dý sembolê Zazayan ê rojiyo, ê hirê þeritê suriyê ký çorþmey kýlawý ra ameyê çarnayený u zey mundida Þêx Fatmaya kýlawý gýrota zi jew niþanê roþnayi, jew niþanê xeyr u bereketi u jewdê cý zi niþanê pêra heskerdený, qimet pê dayený, qedrê pê gýrotený u yarmetey pê dayeno. Þewanê ê heftedê Kormýþkani dý þarê ma Zazayan keyan dý, wedandê meymananê dewan dý, key beg, axa, þêx u miran dý yeno pêser, hýngýlmey u þênayeyê cure bý curey výrazeno, kay keno, dêri vano, pê dano huwatero u pêrê meseley vano. Hergý þewý cayê dý, keyeyê dý yan zi çend keyan dý yenê pêser, pê hetý, piya wenê, piya þýmenê u piya kêf u hýngýlme kenê. Merdým, ber, eþir u keyeyê pêra qahryayey, dý roþandê Kormýþkani dý pêdý yenê werey u umýþê pê benê u pêdý þerweþi kenê. Dý ronýþtena þewandê roþandê Kormýþkani dý zahf çerez u çiyo zey çerezi yeno werdený. Mesela pastêx, kesmey, sýncýxi, nýhey pýraynayey, dendýkê (berzey) pýraynayeyê výlda verrozi (maþelay), ê kuwan, zebeþ u beþilan, kýlêncey, kýlêncey nandê nebi (mýsri, eskýzi, nanê nýhan, qatmey, þolýk, qawýrme, henarê payýzey, mýroy payýzey, vami, gozi, qýznawê pýraynayey, kýnciyo pýraynaye, qahwey qýznawan, tuy wýþki, tey u þiraneyê babet babeti yenê ronayený u werdený. (Tay mýroy u henarê welatê ma yê payýzey estê, wext ra wext, yanê wextê xo yê býyayený ra heta wextê býyayenda serda biný yenê þalge kerdený u dý ê þalgandý yenê mühafaza kerdený. Wext ra heta wextê xo ramenê u manenê).
Dý ê þênayan u hýngýlmandê dewdê Kormýþkani dý bol þamiyê terwendeyê býtam u weþi výrazênê u werênê. Mesela zey keþkeký, rýz u serkýzrýk, býlxürý serkýzrýk, yan zi býqawýrme, dekerdena kodýkan (dolman), küftey, þirawiya kergan, týrþo býsýmaqa výraþte, týrþoký bý awda henarana výrazêno, qatmey, þolýk, toraq u rýwendê qeliya, rýb u rýweni miyan dý surkerdena pastêx yan zi nani, týrþê nýhan u puni, prkerdena býz, mi yan zi ê kerg u hüliyan (kergê mýsri, kergê þami, eleloki), týrþê qýloxirýkan, þorbadoy, kýlêncey, danugý, eþure, kebabê babet babeti, týrþê qesýba, surkerdena isot u bancanandê wýþkan, nan u kýlêncey nebi, küftey kýnci u herwýna.
Þýmýtenê cý zi þerbetê rýbi, do, þerbetê biyani (susi), þerbetê awda henaran, xoþawi, sýský, awa porteqalan yan zi ê sa u meywandê binan, xoþawiya qax u çiran, qahwey qýznawan u herwýna.
Keyne u xortandê Zazayana dý o roþandê Kormýþkani dý serbest serbest pê vinenê, wýnênê pêra, pê qayýl benê, pê ecýbnenê, pê vera ravêrenê, zeriya xo fênê pê u qandê waþtený mesela may u pêrdê xo rê venê u akenê. May u pi, yan zi merdýmê ciyê qedýr qimeti, pil u veramyayey berandê cý þýnê wazenê. (eger qeder abýyo, býdê pê, pêya jewjiyênê). Xort u keyney Dýmýliyanê ezebi bý çýhar çýmana amyayena roþandê Kormýþkani pawenê. Çýmký dý o roþan dý, rýhat rýhat, serbest serbest hereket kenê, pê vinenê yan zi bý çýmana pê býrnenê. Serbesteyêda bol hera u demokratiký dý roþandê Kormýþkani dý esta. Na zi niþanê demokrat býyayenda Zazayana. Xorti çalým kenê keynan vera ravêrenê, keyney zi býrwan býnra inan býrnenê u ê zi çalýmê xortan peydý roþenê xortan.
Nýqarewan u zýrnewan, luliwan u sazwan, dêrwan u kaywan, meselewan u estanýkwan u aþýqê ê dorman, çorþman u ê dewan u deveran, qandê hýngýlmedê þênayey u býmbarek kerdenda roþandê Kormýþkani seferber benê.
Dewê ký, deverê ký, cayê ký nê sazwan u dêrwan, aþýq u meselewan u herwýna tey çýniyê, dewlemend, mýxtar, beg u axlerê ê cayan, yan zi veramey u verkewteyê cý serrê veror perey danê aþýqan, sazbendan u herwýna merdýmandê sanatkarandê ê çorþmi u inan dewetê dewu deverandê cayandê xo kenê. Wahêrê honeran zi yenê rengý danê roþandê Kormýþkani u roþanê cý hýngýlnenê u kenê þên.
Cayêdê, qimetêdê, vayeyêda Kormýþkaniya zahf gýrd u berzý þardê Zazayan miyan dý esta. Keyeyê ký, berê ký dewandê xo ra barkerdo u key xo berdo sukandê gýrdan u zewbi cayan, eger imkanê inan býbo u hendê qülda derzýni imkan bývinê, dý o heftedê býmbarek kerdenda Kormýþkani yenê dewandê xo dý, benê tewrdê þênayey u hýngýlmandê roþandê Kormýþkani u þardê ya piya, dý þardê xo miyan dý ey býmbarek kenê. Qandê ký Hükmatê Týrkan, esker u polisê cý nêverdanê ký þarê ma roþanê xo yê Kormýþkani bý serbesteya u serbestey miyan dý býmbarek kero. Heme ray u neqeban cý ver gênê ký roþanê Kormýþkani niro býmbarek kerdený. Bý her babeta cý vero benê bend, nêweþey fênê cý miyan u þaro ký qandê býmbarek kerdený ameyo pêser inan qerþun kenê, çýwey kenê u kenê výlla.
Labýrê çý heyf, çý güna ký ewro o roþanê ma yê Kormýþkani werte ra werýþto u výni biyo. Keso dýha ne qalê cý keno u ne zi wetano ey býmbarek kero. Vanê ma newe ra gan býdê ey u ey vejê meydan u býmbarek kerê, se beno wa býbo. Þari bý zýwandê xo ya, bý roþanandê xo yê milliyana, kültür, edet u toreyandê xo ya yenê sýnasnayenê u pêra ca benê. Niþanê þarbiyayenda ma ra zew zi roþanê ma yê Kormýþkaniyo, çýmký bê þardê ma þarna ê roþani býmbarek nêkeno. Serê meseladý merg zi býbo vanê ma xo feda býkerê u ey býmbarek kerê. Þýma zanê nesilê ma yo newe dý heqdê roþandê Kormýþkani dý zahf çi nêzano u ey nêsýnasneno. Ez zi tayn çiyanê werdiyan gýrdandê xo ra peyhesiyaya. Ju ju fýný mý wedandê ma dý aþnawýtê, pil u gýrdanê ma, þêx u axleranê ma bahsê roþandê Kormýþkani u þênayeyandê ê wexti kerdê. Bol edet u toreyê Kormýþkani estê ký, ewro ma inan ra jewdê cý zi nêzanê. No hirýs-çewres sero ký ez raþt niyameya, bý teferuata, bý þên u þênayeya, bý hýngýlme u venga cayê dý roþanê Kormýþkani ame býmbarek kerdený. Jew jew dewan dý bý nýmýtena, bý xýrxýzeya, çend seatan miyan dý adýr webýyayê u ameyê býmbarek kerdený. Zewbi kesi nêwetardê býmbarek kero.
Tay çiyê Kormýþkani gýranvay u taybeti esti bi. Hefteyo ký keno dest pey kero yan zi verê coy, dý welatê ma dý výllýkê esta cýrê vanê esparýký yan zi výllýka Kormýþkani, a výllýký erdi býn ra serey xo vejena u výjêna. A výllýký mêþan miyan dý, býr u beri býn dý, deyan sero, mabên yan zi qelaþandê siyan dý, velg, qýrþ u qali býn dý, cayo ký hera cý sura yan zi germ manena ê cayan dý, herda gavýný miyan dý, erdandê qumýnan dý u herwýna cayan dý bena kýho. A výllýký dý mengda awdari (adari) dý výjêna. Yanê a esparýký niþanê amyayenda wesari u ê Kormýþkaniya. A výllýký hendê gýþt u gýþtunim kewna erdi ser u výllýka xo akena. Per, kok u výllýka cý yena werdený. Kokê cý zey kýxsiyayo, kes pur keno, tewrdê výllýk u perandê ciya weno. (Tabi ê ký ay vinenê qandê nýmuni, qandê mýsnayený nêwenê u qandê werdený zi nêgeyrenê ay). Semedê werdibiyayenda cý ro, bol zehmeto kes ay qýrþ u qali miyan dý, velg, perê daran u keslegan býn dý ay bývino.
Gýrdanê ma bol qal kerdê u vatê: "Xort u keyneyê ký ezebê ay bývinê qederê cý abýyêno. O ký en sýfte ay bývino, vanê rýsqê ey a serý vêþi beno, kar u gýrweyê cý rayo þýno u dý a serý miyan dý tengey u zehmetey nianceno, nêvineno". Wexto ký kes ay vineno, vanê kes bý qýrma, bý pýsta, bý kardiya çorþmey cý aþano, ay weþ bý kokdê cýya erdi býn ra býqlayno u vejo. Wexto ký tý nêþê ay bý kokdê ciya erdi býn ra býqlaynê u vejê, yan zi býqürmýçýnê rýnd nêbeno. Kesê ký ay vinenê, ê kesi nêþê ay bý kokdê cýya vejê, vanê ê kesi bêmeharetê, destbereya cý çiyê nina, destmelêsiyê. Kesê ký ay vinenê nêþê ay kok ra býqlaynê u býqürmýçýnê, vanê bejna inan zi a serý nêvýjêna, kýlm manena u derg nêbena. (tabi kesê ký hewna genciyê u bejna cý vera cor þýna inan rê vanê). Qandê coy zi zahf qeyret kenê u hewl danê xo ký ay bý kokdê ciya vejê. Bejn u balê a výllýký u xemýlyayena cý zy veyvekanaya. Qandê coy zi tay merdýmê kýhani cýrê vanê "Veyva wesari".
Çiyo ký mý Kormýþkani ser aþnawýto ninan ra ibareto. Ma embaz u dostan ra, þardê ma Zazayan ra reca kenê, kam Kormýþkani ser çiyê zano yan zi aþnawýto, wa ma rê, rojnameyandê ma rê, nuþtoxandê ma Zazayan rê býrýþo yan zi eger þeno bý xo býnuþno u rafino çýmandê þardê ma ver.
Not: Þýma zanê teberdê Sêwregý dý dirê cay, dirê meydani estibi cýrê vatê cay Kormýþkani. Þarê ma yê Sêwregý þiyê dý ê cayan dý Kormýþkanaê xo býmbarek kerdê. Qandê coy ê cayan rê vatê cay Kormýþkani. Dewda ma Mextele dý zi cayê estbi cýrê vatê gewê wýþki, dý o ca dý verênanê ma adýr wekerdo u Kormýþkanê xo býmbarek kerdo.
KILAME KOYE BERZ  
 
  • WARÊ ÞEHIDAN
  • VATENA SEYID RIZAY
  • VEYNDANA
  • LAYA MUNZURI
  • KEWTI KÛÇAN
  • NAMEY MA VIRNAYO
  • WELATÊ MA ZAZAISTANO
  • BIZANÊ, ÞIMA KAMÌYÊ
  • LO DEDO
  • GAN BIDÊ
  • VEJIM MEYDAN
  • DINYA XANO
  • ZELAL BO
  • LÊ ZAZAYÊ
  • SÌNAYOXÊ
  • WERZI TI ZÍ BÊRÌ
  • DI ZALIMÌ
  • DUMAN
  • MI NÊZANA
  • NAPA
  • EZO ÞINA
  • TESLÌM NÊBA
  • MA MÌYAN RA ÞÌ
  • QAHRO
  • ADIR VARNA
  • JANO
  • EZO VANA
  • MA QEWNAY
  • LEJÊ MA ESTO
  • BÊWIJDANÌ BÌ
  • ZINCÌRA QEYD BÌYA
  • TENYABÌYAYENI
  • ÞEWÊ TARÌ
  • GÛLA MI
  • XORTÊ ZAZAYAN
  •  
    Bugün 1 ziyaretçi (2 klik) kişi burdaydı!
    Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
    Ücretsiz kaydol